ကြၽန္ေတာ္ အသက္ ၂၀ ေလာက္မွာ အိမ္ေပၚကဆင္းေတာ့ ရရာအလုပ္ရွာရင္း ေဟာတယ္တစ္ခုမွာ Bell Boy ဝင္လုပ္ရတယ္။ ဒါကို အေမက သိေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ေနတဲ့ ေနရာကို ျမန္မာကားေတြထဲက သူေဌးမၾကီးစတိုင္လ္နဲ႕ ပိုက္စံအိပ္ၾကီးကိုင္ျပီး ကားေပၚကဆင္းလာတယ္။ ေနာက္ စိတ္ေလွ်ာ့ျပီး အိမ္ျပန္လာဖို႕ ေခၚတယ္။ မလိုက္မွန္းသိေတာ့ သုံးဖို႕ဆြဲဖို႕ဆိုျပီး ပိုက္စံ အထပ္လိုက္လာေပးတယ္။ ျပီးေတာ့ ပင္ပင္ပန္းပန္း ဘာအလုပ္မွ မလုပ္ပါနဲ႕ သားရယ္တယ္။ မင္းအေဖေရာ၊ အေမေရာ ငုတ္တုတ္ရွိေနရဲ့သားနဲ႕ အေမ့သား အဲလို ေအာက္က်ေနာက္က် အလုပ္ေတြ လုပ္ေနရတာ အေမ မၾကည့္ရက္လို႕ ဆိုျပီး မ်က္ရည္စမ္းစမ္းနဲ႕ ေျပာရွာပါတယ္။ အဲဒီမွာ ကြၽန္ေတာ္ အေမေျပာေျပာေနတဲ့ စကားတခြန္းကို သြားသတိရတယ္။ "မင္းက ငါ့ဗိုက္ထဲကို မွားျပီးေရာက္လာတာ" တဲ့။ အေမကေဒါသထြက္လို႕ ဒီစကားကို ေျပာေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ္က ဝမ္းနည္းတာတို႕ စိတ္မေကာင္းျဖစ္တာတို႕ မရွိပါဘူး။ သူေျပာေနတာ အမွန္ၾကီးပဲကိုး။ မိဘေတြက သူတို႕ သားသမီးကို ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ ပံုစံရွိသလို သားသမီးေတြမွာလည္း သူတို႕ မိဘကို သူတို႕ ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ ပံုစံဆိုတာရွိတယ္။ ဘယ္သူ႕ဘယ္သူကမွ ေရြးခ်ယ္ပိုင္ခြင့္မရွိပဲနဲ႕ ျဖစ္ေနၾကတာ။ ကြၽန္ေတာ္ကလည္း အခုလို ကိုယ့္သားအလုပ္လုပ္တာကို ၾကည့္ျပီး မ်က္ရည္စမ္းစမ္းနဲ႕ မလုပ္ပါနဲ႕လို႕ တားတဲ့ အေမမ်ိဳးကို လိုခ်င္တာမဟုတ္ဘူး။ အခုလိုမ်ိဳး ကိုယ့္သားက ကိုယ့္ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကို ကိုယ္တာဝန္ယူရဲျပီး ကိုယ့္ဘဝကိုရ္ေက်ာင္းဖို႕ သမာအာဇီဝ အလုပ္ကို လုပ္တာ အားေပးတဲ့ အေမမ်ိဳးပဲလိုခ်င္ ခဲ့တာ။ အေမ့ကို ေဒါသလည္းထြက္ေနေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေျပာပလိုက္တယ္။ အေမဟာ ဘြဲ့ရတစ္ေယာက္ျဖစ္ျပီး အေတြးအေခၚမရွိဘူးလို႕။ အေမက မိဘေမတၱာဆိုတာ တစ္ခုတည္းၾကည္႔ျပီး သမာအာဇီဝလုပ္စားျပီး ဘဝကို ထူေထာင္မဲ့ သားတေယာက္ရဲ့ ဘဝကို အားေပးရမဲ့အစား လာဖ်က္ဆီးေနတယ္ဆိုတာ မသိဘူးလို႕။ ေနာက္ဆုံးေတာ့ အေမလည္း စိတ္မေကာင္း၊ ကြၽန္ေတာ္လည္း စိတ္မေကာင္းနဲ႕ ကြၽန္ေတာ္တို႕ သားအမိက ထုံးစံအတိုင္း ကိုယ္လုပ္ခ်င္ရာ ကိုယ္လုပ္ၾကတာပါပဲ။ ကြၽန္ေတာ္လည္ အဲအလုပ္ကေလးကေန ဌာနေတြ ဘာေတြေျပာင္း၊ အလုပ္ေတြ ဘာေတြေျပာင္းနဲ႕ ဘြဲ့တစ္ခုရခဲ့တယ္။ အေမကလည္း ၾကံုရင္ၾကံုသလို ဝင္လာျပီး ကြၽန္ေတာ္အိမ္မွာ မရွိတဲ့ အတြက္ မိဘေတြ ဘယ္လို စိတ္ဆင္းရဲရတယ္၊ လြမ္းေဆြးရတယ္ဆိုတာေတြ လာေျပာတတ္တယ္။ (အိမ္မွာရွိတုန္းကလည္း စိတ္ဆင္းရဲရတယ္လို႕လည္း အေမက ခဏခဏေျပာတတ္တယ္။)
ယူေကကို ေရာက္ျပီးေတာ့ ဒီႏိုင္ငံက မိဘေတြကို ၾကည့္ျပီး အေမေျပာတဲ့ "မင္းက ငါ့ဗိုက္ထဲကို မွားျပီးေရာက္လာတာ"ဆိုတဲ့ စကားကို ပိုျပီး သေဘာက်လာတယ္။ ဒီႏိုင္ငံက မိဘေတြကို သတိထားၾကည့္မိတာက အမ်ားစုက သူတို႕ သားသမီးေတြကို ကိုယ့္အားကိုယ္ကိုးတတ္ေအာင္၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈရွိေအာင္၊ အရာရာကို ကိုယ္ပိုင္ဉာဏ္နဲ႕ ဆုံးျဖတ္တတ္ေအာင္ သင္ေပးၾကတယ္။ ဒီမွာဆို ၁ ႏွစ္၊ ၂ ႏွစ္ ကေလးေတြကို စားစရာပန္းကန္ေရွ႕မွာ ေကာ္ဇြန္း (ကေလးဇြန္း) တစ္ေခ်ာင္းနဲ႕ ေဆာ့ေန၊ ဒါမွမဟုတ္ စားေနတာေတြ ေတြ႕ရေလ့ရွိတယ္။ ညစ္ပတ္ေပေရေနလည္း မိဘက ခဏေန ရွင္းေပးလိုက္တာပဲ။ သိပ္မၾကာခင္မွာ ဒီကေလးက ကိုယ့္ဘာသာ ကိုယ္စားတတ္သြားတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ဆီမွာလို ၅ ႏွစ္ ၆ ႏွစ္ေလာက္အထိ မိဘ ဒါမွမဟုတ္ တစ္ေယာက္ေယာက္က ခြံ႕ေကြၽးတာေတြ ေတြ႕ရခဲတယ္။ နဲနဲ အရြယ္ေရာက္လာျပီဆို ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ ခူးခပ္စားရတယ္။ ကိုယ့္ပန္းကန္ ကိုယ္ေဆးရတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ေတြဆို ငယ္ငယ္ထဲက အိမ္မွာ ကူေဖာ္ေလာင္ဖက္ေတြနဲ႕ ေနခဲ့ရေတာ့ ကိုယ့္ပန္းကန္ ကိုယ္ေဆးတာေတာင္ မိဘအိမ္ကဆင္းမွ စေဆးျဖစ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ အခုထိ ပန္းကန္ေဆးရမွာ ပ်င္းတုန္း။ မိဘက ကိုယ့္ပန္းကန္ ကိုယ္ေဆးေအာင္ သင္ေပးတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ကလည္း အပ်င္းၾကီးတယ္။ ေဘးမွာ လုပ္ေပးမဲ့ သူေတြကလည္း အဆင္သင့္။ (အေဒၚေတြ၊ အမဝမ္းကြဲေတြဆို ၾကီးတဲ့အထိ ကိုယ္ေတြစားျပီးျပီ ဆိုတာနဲ႕ ပန္းကန္ကို ယူေဆးလိုက္ျပီ။) မိဘကလည္း ဒီလိုမ်ိဳးကိုယ့္အားကိုယ္ကိုးတတ္ေအာင္ သင္ေပးဖို႕ဆိုတာ၊ တျခား ပညာေရး၊ ဘာသာေရး၊ လူမႈေရး၊ စီးပြါးေရးေတြေလာက္ အေရးမၾကီးဘူးလို႕ ထင္ထားတာလည္း ပါရင္ ပါမွာေပါ့။ ဘာပဲေျပာေျပာ ဒီဘက္က ကေလးအေတာ္မ်ားမ်ားက ကိုယ့္စားျပီးတဲ့ ပန္းကန္ကို ကိုယ္ေဆးရမဲ့ဆိုတာကို နားလည္ျပီး ၾကီးျပင္းခဲ့ၾကတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ကေတာ့ စားျပီးနားမလည္ေတြ အျဖစ္နဲ႕ ၾကီးပ်င္းဖို႕ဘက္ကို အေလးသာခဲ့ၾကတယ္။
ေနာက္တစ္ခုက ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈရွိေအာင္ လုပ္ေပးတာပဲ။ မိဘက တတ္ႏိုင္ရင္ တတ္ႏိုင္သလို၊ ကိုယ့္သားသမီးကို ငယ္ငယ္ထဲက ကုတင္ ဒါမွမဟုတ္ အခန္းခြဲအိပ္ေစတယ္။ ၆ လ၊ ၁ ႏွစ္အရြယ္ေလးေတြကိုဆို ကေလးငိုသံၾကားရေအာင္ အခန္းထဲမွာ ေဝၚကီေတာ္ကီလို စက္ကေလး တစ္လုံးထားေပးထားျပီး ကေလး ငိုသံၾကားမွ မိဘက ဘာျဖစ္လဲ ဝင္ၾကည့္တယ္။ ကေလးေတြက ငယ္ငယ္ထဲက အခုလို တစ္ေယာက္ထဲေနရေတာ့ အလကားေန အလကား ေၾကာက္စိတ္မဝင္ေတာ့ဘူး။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈ confidence ပိုရွိလာတယ္လို႕ ထင္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ ျမန္မာကေလးေတြလို သရဲေတြ၊ ဘာေတြ ေၾကာက္တာျပဳတာ အရမ္းနည္းသြားတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႕က ညီအကို ၃ ေယာက္ဆိုေတာ့ သိတတ္စအရြယ္ထဲက အေဖ၊ အေမနဲ႕ မအိပ္ခဲ့ရတာ ေတာ္ေတာ္ကံေကာင္းတယ္။ မိဘကလည္း အစဥ္ေျပေတာ့ ကိုယ့္အခန္းနဲ႕ကိုယ္ ေနလာခဲ့ရတယ္။ အဲဒီေတာ့ သရဲ ေၾကာတ္တာတို႕ဘာတို႕က လူပ်ိဳေပါက္အရြယ္ေလာက္မွာ ေပ်ာက္သြားတယ္။ ျပီးေတာ့ ဒီမွာ ကေလးေတြ ေမးတာေတြကို လူၾကီးအမ်ားစုက စိတ္ရွည္ရွည္နဲ႕ ေျဖေပးေလ့ရွိၾကတယ္။ လြယ္လြယ္နဲ႕ ျပီးေရာဆိုျပီး လုပ္ဇာတ္ေတြ သိပ္မေျပာၾကေတာ့ဘူး။ ကေလးေတြ မသိသင့္ေသးတဲ့ ကိစၥဆိုရင္ေတာင္ ဒီအရြယ္မွာ မသိသင့္ေသးတဲ့ အေၾကာင္းရွင္းျပတယ္။ ကေလးေတြကို ငယ္ငယ္ထဲက သိသင့္၊ သိထိုက္တာကို စိတ္ရွည္လက္ရွည္ ရွင္းျပေတာ့ ကေလးေတြမွာ အသိဉာဏ္တိုးတယ္။ ပညာေရး၊ ဘာသာေရးကလြဲျပီး က်န္တာေတြ ကေလးသူငယ္ေတြ စိတ္မဝင္စားသင့္ဘူးလို႕ မလုပ္ၾကဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ ငယ္ငယ္ကဆို သိခ်င္တာေတြေမးမိလို႕ လူၾကီးေတြက မေျဖႏိုင္ရင္၊ ဒါမွမဟုတ္ မေျဖခ်င္ရင္ "ကေလး၊ ကေလးလို မေနဘူး"တို႕ ဘာတို႕ အေျပာခံရတယ္။ ဒီမွာလည္း ဒီလိုေျပာတဲ့ သူေတြရွိေတာ့ ရွိေနေသးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ နည္းသြားျပီ။ ကေလးေတြက သိသင့္တာေတြ သိရျပီး၊ သူတို႕ကို လူေတြက ႏွိမ္မထားေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈ ပိုရွိလာၾကတယ္။ အဲဒီအတြက္ ဆိုးၾကိဳးတခ်ိဳ႕လည္း ရွိပါတယ္။ over confidence ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ အထင္ၾကီးလြန္ျပီး တလြဲေတြကို ဘယ္သူ႕မွ ဂ႐ုမဆိုက္ပဲ လုပ္ျပစ္တာေတြ။ အမွန္ေတာ့ ဒီလို႕ ဘဝင္ေတြက လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတိုင္းမွာ ပံုစံမ်ိဳးစံုနဲ႕ ရွိေနတတ္ပါတယ္။
အေရးအၾကီးဆုံးလို႕ ကြၽန္ေတာ္ထင္တာကေတာ့ အရာရာကို ကိုယ္ပိုင္ဉာဏ္နဲ႕ ဆုံးျဖတ္တတ္ေအာင္ သင္ေပးတာပဲ။ မုန္႕ဆိုင္ေတြမွာ၊ စတိုးဆိုင္ေတြမွာ ကေလးနဲ႕ ဝယ္ေနတဲ့ မိဘေတြဆို ကိုယ့္ကေလး ဘာစားခ်င္လဲ၊ ဘာဝယ္ခ်င္လည္းကို စိတ္ရွည္လက္ရွည္နဲ႕ ေမးတယ္။ ကေလးလိုခ်င္တာက သူတို႕အတြက္ ဒုကၡမျဖစ္ေစဘူးဆိုရင္ ကိုယ္ေကာင္းမယ္ထင္တာထက္ သူတို႕လိုခ်င္တာကို ပိုျပီး ဦးစားေပးတယ္။ ဥပမာ ကေလးကို ေရခဲမုန္႕ဝယ္ေကြၽးတယ္ဆိုပါစို႕။ ကေလးက vanilla စားမလား၊ chocolate စားမလားကို သူ႕ဘာသာ သူေရြးေစတယ္။ အဝတ္အစားဝယ္ရင္ သူတို႕ဘယ္အေရာင္ၾကိဳက္လည္းက အစ မိဘက ေမးျပီးမွ ဝယ္တယ္။ ၂ ႏွစ္ ၃ ႏွစ္ အရြယ္ စကားစေျပာတတ္တဲ့ ကေလးကိုက အစ စိတ္ရွည္လက္ရွည္နဲ႕ ေမးတယ္။ ကေလးေတြကို ကိုယ့္အတြက္ကိုယ္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ႏိုင္ေအာင္ ငယ္ငယ္ထဲက ေလ့က်င့္ေပးေနတာလို႕ ကြၽန္ေတာ္ျမင္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ ဆီမွာလို မိဘက လက္နဲ႕ေရးတာကို ေျခနဲ႕ဖ်က္တယ္တို႕ ဘာတို႕ မေျပာဘူး။ တတ္ႏိုင္သမွ် သားသမီးကို သူ႕ဘဝကို သူတို႕ကိုယ္တိုင္ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ေအာင္၊ တည္ေဆာက္ႏိုင္ေအာင္၊ တာဝန္ယူႏိုင္ေအာင္ ေလ့က်င့္ေပးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီက လူငယ္အမ်ားစုက ၁၆၊ ၁၇ ေလာက္ဆိုရင္ပဲ အခ်ိန္ပိုင္းအလုပ္ေတြဝင္လုပ္ၾကျပီ။ တကၠသိုလ္၊ ေကာ္လိပ္ တတ္တဲ့ေက်ာင္းသားေတြဆိုလည္း အပိုေငြသုံးရေအာင္ အခ်ိန္ပိုင္း အလုပ္ေတြ လုပ္လာၾကတယ္။ အစိုးရကလည္း လူငယ္ အလုပ္လက္မဲ့ေတြ မ်ားလာတာနဲ႕ ေသေသခ်ာခ်ာ အစီအမံေတြနဲ႕ ေလွ်ာ႔က်ေအာင္ ေဆာင္ရြက္တယ္။ မိဘကို အားကိုးခ်င္စိတ္ နဲေအာင္ ေလ့က်င့္ေပးၾကတယ္။ ကိုယ္ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ ဘဝထက္ သူတို႕ကိုယ္တိုင္ေရြးခ်ယ္ျပီး တည္ေဆာက္တဲ့ ဘဝမ်ိဳးျဖစ္ေအာင္ ပံ့ပိုးေပးတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ဆီမွာ အဲဒါေတြ အားနည္းခဲ့လို႕ သားသမီးေတြက မိဘအိမ္မွာ အသက္ၾကီးတဲ့ အထိ ေနၾကတာေတြ မ်ားမယ္။ မိဘကို မခြဲႏိုင္လို႕ ေနတဲ့ သူေတြလည္း ရွိပါတယ္။ လူဆိုတာက ကိုယ့္ကို တခ်ိန္လုံး အလကားေပးကမ္းထားျပီး အကုန္လိုက္လုပ္ေပးေနရင္ ဖ်က္ဆီးသလိုျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာ မိဘေတြအေနနဲ႕ သတိမျပဳမိတာလားေတာ့ မသိဘူး။ ဒီမွာ ဒီလို အမွားမ်ိဳးကို အစိုးရကလုပ္တယ္။ အလုပ္မရွိတဲ့ လူေတြကို အစိုးရက တင္ေကြၽးထားေတာ့ လူေတြက အလုပ္မလုပ္ပဲ အစိုးရဆီကပဲ ေတာင္းစားေနၾကတယ္။ အခုေတာ့ ဒီအစိုးရလည္း တကယ္အလုပ္မလုပ္ႏိုင္တဲ့သူေတြနဲ႕ မျဖစ္မေနလိုအပ္တဲ့လူေတြကိုပဲ ေထာက္ပံ့ဖို႕ နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႕ ၾကိဳးစားေနရတယ္။
ကြၽန္ေတာ့အျမင္မွာေတာ့ တတ္ႏိုင္တဲ့ ျမန္မာမိဘ အမ်ားစုက ကိုယ့္သားသမီးကို အရမ္းခ်စ္ရင္ သားသမီးေတြ ဘဝကို လိုေလေသးမရွိေအာင္ ဖန္တည္းေပးခ်င္ၾကတယ္။ သားသမီးေတြရဲ့ ဘဝထဲမွာလည္း ဘယ္အရြယ္ေရာက္ေရာက္ ထဲထဲဝင္ဝင္ ဝင္ပါခ်င္ၾကတယ္။ ဒါကိုလည္း အခ်စ္လို႕ ခံယူခ်င္ၾကတယ္လို႕ ျမင္မိတယ္။ ဒါေတြရဲ့ ဆိုးၾကိဳးျဖစ္တဲ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈနည္းခ်င္းတို႕၊ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ မစဥ္းစားမဆင္ခ်င္မဆုံးျဖတ္ႏိုင္ျခင္းတို႕၊ ကိုယ့္အားကိုယ္မကိုးတတ္ေတာ့ပဲ အျမဲတမ္း အကူအညီကိုေျမႇာ္ျခင္းတို႕ ေတြကို မေတြးမိတတ္တာလားေတာ့ မသိဘူး။ သားသမီး အေပၚမွာ ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ စိတ္ေတြအရမ္းမ်ားေနတယ္။ ဒါေတြက မိဘေမတၱာမဟုတ္ပဲ ကိုယ့္ဆႏၵကို ေရွ႕တမ္းတင္တာေတြ မ်ားေနတယ္ဆိုတာ သတိမမူမိၾကဘူး။ ဒါေတြကို ေျပာတဲ့လူေတြကိုလည္း ကံၾကီးထိုက္မယ္၊ ေျမမ်ိဳမယ္၊ ငရဲၾကီးမယ္ ဆိုတာေတြနဲ႕ ေခ်ာက္လွန္႕ထားၾကတယ္လို႕ ျမင္မိတယ္။ သားသမီးေတြ အရြယ္ေရာက္လာရင္ ဝင္မပါသင့္တဲ့ ကိစၥေတြမွာလည္း စိတ္ထဲမွာလည္း ကေလးလိုပဲ ျမင္ေနတုန္းဆိုျပီး ဝင္ပါေနၾကေသးတယ္။ ကိုယ္ဝင္ပါလိုက္တိုင္း၊ ကိုယ့္သားသမီးတိုင္း ကိုယ္ပိုင္အရည္အခ်င္းနည္းေအာင္ တခါလုပ္လိုက္တယ္ဆိုတာကို မေတြးမိၾကဘူးလို႕ ထင္တယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ အားကိုးျပီး၊ ကိုယ့္ဆုံးျဖတ္ခ်က္နဲ႕ကိုယ္ ရပ္တည္ရဲတဲ့ ယံုၾကည္မႈအျပည့္နဲ႕ၾကီးပ်င္းခဲ့ရတဲ့ ကေလးနဲ႕ အရာရာ မိဘဆုံးျဖတ္ခ်က္၊ မိဘ အုပ္ထိမ္းမႈေအာက္မွာ မိဘကိုပဲ အားကိုးတတ္တဲ့ ကေလးေတြ လူၾကီးျဖစ္လာရင္ ဘယ္လိုလူမ်ိဳးက ေရရွည္မွာ ပိုေကာင္းမလဲဆိုတာေတာ့ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ ဆုံးျဖတ္ၾကပါ။ ကြၽန္ေတာ္ကေတာ့ မိဘေတြအေနနဲ႕ မသိလိုက္လို႕ ကိုယ့္သားသမီးကိုယ္ စနစ္တက် ဖ်က္ဆီးပစ္လိုက္မိတယ္လို႕ မျဖစ္ေစခ်င္တာပါပဲ။
ယူေကကို ေရာက္ျပီးေတာ့ ဒီႏိုင္ငံက မိဘေတြကို ၾကည့္ျပီး အေမေျပာတဲ့ "မင္းက ငါ့ဗိုက္ထဲကို မွားျပီးေရာက္လာတာ"ဆိုတဲ့ စကားကို ပိုျပီး သေဘာက်လာတယ္။ ဒီႏိုင္ငံက မိဘေတြကို သတိထားၾကည့္မိတာက အမ်ားစုက သူတို႕ သားသမီးေတြကို ကိုယ့္အားကိုယ္ကိုးတတ္ေအာင္၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈရွိေအာင္၊ အရာရာကို ကိုယ္ပိုင္ဉာဏ္နဲ႕ ဆုံးျဖတ္တတ္ေအာင္ သင္ေပးၾကတယ္။ ဒီမွာဆို ၁ ႏွစ္၊ ၂ ႏွစ္ ကေလးေတြကို စားစရာပန္းကန္ေရွ႕မွာ ေကာ္ဇြန္း (ကေလးဇြန္း) တစ္ေခ်ာင္းနဲ႕ ေဆာ့ေန၊ ဒါမွမဟုတ္ စားေနတာေတြ ေတြ႕ရေလ့ရွိတယ္။ ညစ္ပတ္ေပေရေနလည္း မိဘက ခဏေန ရွင္းေပးလိုက္တာပဲ။ သိပ္မၾကာခင္မွာ ဒီကေလးက ကိုယ့္ဘာသာ ကိုယ္စားတတ္သြားတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ဆီမွာလို ၅ ႏွစ္ ၆ ႏွစ္ေလာက္အထိ မိဘ ဒါမွမဟုတ္ တစ္ေယာက္ေယာက္က ခြံ႕ေကြၽးတာေတြ ေတြ႕ရခဲတယ္။ နဲနဲ အရြယ္ေရာက္လာျပီဆို ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ ခူးခပ္စားရတယ္။ ကိုယ့္ပန္းကန္ ကိုယ္ေဆးရတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ေတြဆို ငယ္ငယ္ထဲက အိမ္မွာ ကူေဖာ္ေလာင္ဖက္ေတြနဲ႕ ေနခဲ့ရေတာ့ ကိုယ့္ပန္းကန္ ကိုယ္ေဆးတာေတာင္ မိဘအိမ္ကဆင္းမွ စေဆးျဖစ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ အခုထိ ပန္းကန္ေဆးရမွာ ပ်င္းတုန္း။ မိဘက ကိုယ့္ပန္းကန္ ကိုယ္ေဆးေအာင္ သင္ေပးတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ကလည္း အပ်င္းၾကီးတယ္။ ေဘးမွာ လုပ္ေပးမဲ့ သူေတြကလည္း အဆင္သင့္။ (အေဒၚေတြ၊ အမဝမ္းကြဲေတြဆို ၾကီးတဲ့အထိ ကိုယ္ေတြစားျပီးျပီ ဆိုတာနဲ႕ ပန္းကန္ကို ယူေဆးလိုက္ျပီ။) မိဘကလည္း ဒီလိုမ်ိဳးကိုယ့္အားကိုယ္ကိုးတတ္ေအာင္ သင္ေပးဖို႕ဆိုတာ၊ တျခား ပညာေရး၊ ဘာသာေရး၊ လူမႈေရး၊ စီးပြါးေရးေတြေလာက္ အေရးမၾကီးဘူးလို႕ ထင္ထားတာလည္း ပါရင္ ပါမွာေပါ့။ ဘာပဲေျပာေျပာ ဒီဘက္က ကေလးအေတာ္မ်ားမ်ားက ကိုယ့္စားျပီးတဲ့ ပန္းကန္ကို ကိုယ္ေဆးရမဲ့ဆိုတာကို နားလည္ျပီး ၾကီးျပင္းခဲ့ၾကတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ကေတာ့ စားျပီးနားမလည္ေတြ အျဖစ္နဲ႕ ၾကီးပ်င္းဖို႕ဘက္ကို အေလးသာခဲ့ၾကတယ္။
ေနာက္တစ္ခုက ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈရွိေအာင္ လုပ္ေပးတာပဲ။ မိဘက တတ္ႏိုင္ရင္ တတ္ႏိုင္သလို၊ ကိုယ့္သားသမီးကို ငယ္ငယ္ထဲက ကုတင္ ဒါမွမဟုတ္ အခန္းခြဲအိပ္ေစတယ္။ ၆ လ၊ ၁ ႏွစ္အရြယ္ေလးေတြကိုဆို ကေလးငိုသံၾကားရေအာင္ အခန္းထဲမွာ ေဝၚကီေတာ္ကီလို စက္ကေလး တစ္လုံးထားေပးထားျပီး ကေလး ငိုသံၾကားမွ မိဘက ဘာျဖစ္လဲ ဝင္ၾကည့္တယ္။ ကေလးေတြက ငယ္ငယ္ထဲက အခုလို တစ္ေယာက္ထဲေနရေတာ့ အလကားေန အလကား ေၾကာက္စိတ္မဝင္ေတာ့ဘူး။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈ confidence ပိုရွိလာတယ္လို႕ ထင္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ ျမန္မာကေလးေတြလို သရဲေတြ၊ ဘာေတြ ေၾကာက္တာျပဳတာ အရမ္းနည္းသြားတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႕က ညီအကို ၃ ေယာက္ဆိုေတာ့ သိတတ္စအရြယ္ထဲက အေဖ၊ အေမနဲ႕ မအိပ္ခဲ့ရတာ ေတာ္ေတာ္ကံေကာင္းတယ္။ မိဘကလည္း အစဥ္ေျပေတာ့ ကိုယ့္အခန္းနဲ႕ကိုယ္ ေနလာခဲ့ရတယ္။ အဲဒီေတာ့ သရဲ ေၾကာတ္တာတို႕ဘာတို႕က လူပ်ိဳေပါက္အရြယ္ေလာက္မွာ ေပ်ာက္သြားတယ္။ ျပီးေတာ့ ဒီမွာ ကေလးေတြ ေမးတာေတြကို လူၾကီးအမ်ားစုက စိတ္ရွည္ရွည္နဲ႕ ေျဖေပးေလ့ရွိၾကတယ္။ လြယ္လြယ္နဲ႕ ျပီးေရာဆိုျပီး လုပ္ဇာတ္ေတြ သိပ္မေျပာၾကေတာ့ဘူး။ ကေလးေတြ မသိသင့္ေသးတဲ့ ကိစၥဆိုရင္ေတာင္ ဒီအရြယ္မွာ မသိသင့္ေသးတဲ့ အေၾကာင္းရွင္းျပတယ္။ ကေလးေတြကို ငယ္ငယ္ထဲက သိသင့္၊ သိထိုက္တာကို စိတ္ရွည္လက္ရွည္ ရွင္းျပေတာ့ ကေလးေတြမွာ အသိဉာဏ္တိုးတယ္။ ပညာေရး၊ ဘာသာေရးကလြဲျပီး က်န္တာေတြ ကေလးသူငယ္ေတြ စိတ္မဝင္စားသင့္ဘူးလို႕ မလုပ္ၾကဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ ငယ္ငယ္ကဆို သိခ်င္တာေတြေမးမိလို႕ လူၾကီးေတြက မေျဖႏိုင္ရင္၊ ဒါမွမဟုတ္ မေျဖခ်င္ရင္ "ကေလး၊ ကေလးလို မေနဘူး"တို႕ ဘာတို႕ အေျပာခံရတယ္။ ဒီမွာလည္း ဒီလိုေျပာတဲ့ သူေတြရွိေတာ့ ရွိေနေသးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ နည္းသြားျပီ။ ကေလးေတြက သိသင့္တာေတြ သိရျပီး၊ သူတို႕ကို လူေတြက ႏွိမ္မထားေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈ ပိုရွိလာၾကတယ္။ အဲဒီအတြက္ ဆိုးၾကိဳးတခ်ိဳ႕လည္း ရွိပါတယ္။ over confidence ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ အထင္ၾကီးလြန္ျပီး တလြဲေတြကို ဘယ္သူ႕မွ ဂ႐ုမဆိုက္ပဲ လုပ္ျပစ္တာေတြ။ အမွန္ေတာ့ ဒီလို႕ ဘဝင္ေတြက လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတိုင္းမွာ ပံုစံမ်ိဳးစံုနဲ႕ ရွိေနတတ္ပါတယ္။
အေရးအၾကီးဆုံးလို႕ ကြၽန္ေတာ္ထင္တာကေတာ့ အရာရာကို ကိုယ္ပိုင္ဉာဏ္နဲ႕ ဆုံးျဖတ္တတ္ေအာင္ သင္ေပးတာပဲ။ မုန္႕ဆိုင္ေတြမွာ၊ စတိုးဆိုင္ေတြမွာ ကေလးနဲ႕ ဝယ္ေနတဲ့ မိဘေတြဆို ကိုယ့္ကေလး ဘာစားခ်င္လဲ၊ ဘာဝယ္ခ်င္လည္းကို စိတ္ရွည္လက္ရွည္နဲ႕ ေမးတယ္။ ကေလးလိုခ်င္တာက သူတို႕အတြက္ ဒုကၡမျဖစ္ေစဘူးဆိုရင္ ကိုယ္ေကာင္းမယ္ထင္တာထက္ သူတို႕လိုခ်င္တာကို ပိုျပီး ဦးစားေပးတယ္။ ဥပမာ ကေလးကို ေရခဲမုန္႕ဝယ္ေကြၽးတယ္ဆိုပါစို႕။ ကေလးက vanilla စားမလား၊ chocolate စားမလားကို သူ႕ဘာသာ သူေရြးေစတယ္။ အဝတ္အစားဝယ္ရင္ သူတို႕ဘယ္အေရာင္ၾကိဳက္လည္းက အစ မိဘက ေမးျပီးမွ ဝယ္တယ္။ ၂ ႏွစ္ ၃ ႏွစ္ အရြယ္ စကားစေျပာတတ္တဲ့ ကေလးကိုက အစ စိတ္ရွည္လက္ရွည္နဲ႕ ေမးတယ္။ ကေလးေတြကို ကိုယ့္အတြက္ကိုယ္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ႏိုင္ေအာင္ ငယ္ငယ္ထဲက ေလ့က်င့္ေပးေနတာလို႕ ကြၽန္ေတာ္ျမင္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ ဆီမွာလို မိဘက လက္နဲ႕ေရးတာကို ေျခနဲ႕ဖ်က္တယ္တို႕ ဘာတို႕ မေျပာဘူး။ တတ္ႏိုင္သမွ် သားသမီးကို သူ႕ဘဝကို သူတို႕ကိုယ္တိုင္ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ေအာင္၊ တည္ေဆာက္ႏိုင္ေအာင္၊ တာဝန္ယူႏိုင္ေအာင္ ေလ့က်င့္ေပးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီက လူငယ္အမ်ားစုက ၁၆၊ ၁၇ ေလာက္ဆိုရင္ပဲ အခ်ိန္ပိုင္းအလုပ္ေတြဝင္လုပ္ၾကျပီ။ တကၠသိုလ္၊ ေကာ္လိပ္ တတ္တဲ့ေက်ာင္းသားေတြဆိုလည္း အပိုေငြသုံးရေအာင္ အခ်ိန္ပိုင္း အလုပ္ေတြ လုပ္လာၾကတယ္။ အစိုးရကလည္း လူငယ္ အလုပ္လက္မဲ့ေတြ မ်ားလာတာနဲ႕ ေသေသခ်ာခ်ာ အစီအမံေတြနဲ႕ ေလွ်ာ႔က်ေအာင္ ေဆာင္ရြက္တယ္။ မိဘကို အားကိုးခ်င္စိတ္ နဲေအာင္ ေလ့က်င့္ေပးၾကတယ္။ ကိုယ္ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ ဘဝထက္ သူတို႕ကိုယ္တိုင္ေရြးခ်ယ္ျပီး တည္ေဆာက္တဲ့ ဘဝမ်ိဳးျဖစ္ေအာင္ ပံ့ပိုးေပးတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ဆီမွာ အဲဒါေတြ အားနည္းခဲ့လို႕ သားသမီးေတြက မိဘအိမ္မွာ အသက္ၾကီးတဲ့ အထိ ေနၾကတာေတြ မ်ားမယ္။ မိဘကို မခြဲႏိုင္လို႕ ေနတဲ့ သူေတြလည္း ရွိပါတယ္။ လူဆိုတာက ကိုယ့္ကို တခ်ိန္လုံး အလကားေပးကမ္းထားျပီး အကုန္လိုက္လုပ္ေပးေနရင္ ဖ်က္ဆီးသလိုျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာ မိဘေတြအေနနဲ႕ သတိမျပဳမိတာလားေတာ့ မသိဘူး။ ဒီမွာ ဒီလို အမွားမ်ိဳးကို အစိုးရကလုပ္တယ္။ အလုပ္မရွိတဲ့ လူေတြကို အစိုးရက တင္ေကြၽးထားေတာ့ လူေတြက အလုပ္မလုပ္ပဲ အစိုးရဆီကပဲ ေတာင္းစားေနၾကတယ္။ အခုေတာ့ ဒီအစိုးရလည္း တကယ္အလုပ္မလုပ္ႏိုင္တဲ့သူေတြနဲ႕ မျဖစ္မေနလိုအပ္တဲ့လူေတြကိုပဲ ေထာက္ပံ့ဖို႕ နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႕ ၾကိဳးစားေနရတယ္။
ကြၽန္ေတာ့အျမင္မွာေတာ့ တတ္ႏိုင္တဲ့ ျမန္မာမိဘ အမ်ားစုက ကိုယ့္သားသမီးကို အရမ္းခ်စ္ရင္ သားသမီးေတြ ဘဝကို လိုေလေသးမရွိေအာင္ ဖန္တည္းေပးခ်င္ၾကတယ္။ သားသမီးေတြရဲ့ ဘဝထဲမွာလည္း ဘယ္အရြယ္ေရာက္ေရာက္ ထဲထဲဝင္ဝင္ ဝင္ပါခ်င္ၾကတယ္။ ဒါကိုလည္း အခ်စ္လို႕ ခံယူခ်င္ၾကတယ္လို႕ ျမင္မိတယ္။ ဒါေတြရဲ့ ဆိုးၾကိဳးျဖစ္တဲ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈနည္းခ်င္းတို႕၊ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ မစဥ္းစားမဆင္ခ်င္မဆုံးျဖတ္ႏိုင္ျခင္းတို႕၊ ကိုယ့္အားကိုယ္မကိုးတတ္ေတာ့ပဲ အျမဲတမ္း အကူအညီကိုေျမႇာ္ျခင္းတို႕ ေတြကို မေတြးမိတတ္တာလားေတာ့ မသိဘူး။ သားသမီး အေပၚမွာ ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ စိတ္ေတြအရမ္းမ်ားေနတယ္။ ဒါေတြက မိဘေမတၱာမဟုတ္ပဲ ကိုယ့္ဆႏၵကို ေရွ႕တမ္းတင္တာေတြ မ်ားေနတယ္ဆိုတာ သတိမမူမိၾကဘူး။ ဒါေတြကို ေျပာတဲ့လူေတြကိုလည္း ကံၾကီးထိုက္မယ္၊ ေျမမ်ိဳမယ္၊ ငရဲၾကီးမယ္ ဆိုတာေတြနဲ႕ ေခ်ာက္လွန္႕ထားၾကတယ္လို႕ ျမင္မိတယ္။ သားသမီးေတြ အရြယ္ေရာက္လာရင္ ဝင္မပါသင့္တဲ့ ကိစၥေတြမွာလည္း စိတ္ထဲမွာလည္း ကေလးလိုပဲ ျမင္ေနတုန္းဆိုျပီး ဝင္ပါေနၾကေသးတယ္။ ကိုယ္ဝင္ပါလိုက္တိုင္း၊ ကိုယ့္သားသမီးတိုင္း ကိုယ္ပိုင္အရည္အခ်င္းနည္းေအာင္ တခါလုပ္လိုက္တယ္ဆိုတာကို မေတြးမိၾကဘူးလို႕ ထင္တယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ အားကိုးျပီး၊ ကိုယ့္ဆုံးျဖတ္ခ်က္နဲ႕ကိုယ္ ရပ္တည္ရဲတဲ့ ယံုၾကည္မႈအျပည့္နဲ႕ၾကီးပ်င္းခဲ့ရတဲ့ ကေလးနဲ႕ အရာရာ မိဘဆုံးျဖတ္ခ်က္၊ မိဘ အုပ္ထိမ္းမႈေအာက္မွာ မိဘကိုပဲ အားကိုးတတ္တဲ့ ကေလးေတြ လူၾကီးျဖစ္လာရင္ ဘယ္လိုလူမ်ိဳးက ေရရွည္မွာ ပိုေကာင္းမလဲဆိုတာေတာ့ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ ဆုံးျဖတ္ၾကပါ။ ကြၽန္ေတာ္ကေတာ့ မိဘေတြအေနနဲ႕ မသိလိုက္လို႕ ကိုယ့္သားသမီးကိုယ္ စနစ္တက် ဖ်က္ဆီးပစ္လိုက္မိတယ္လို႕ မျဖစ္ေစခ်င္တာပါပဲ။
